Ρευστότητα και εξαγωγές

Ο μ ι λ ί α της Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων κας Χριστίνας Σακελλαρίδη στο Συνέδριο της εφημερίδας «Απογευματινή» «Τράπεζες και Οικονομία το επόμενο βήμα» Γ’ Ενότητα, θέμα: Σε αναζήτηση ρευστότητας, Αθήνα 1 Φεβρουαρίου 2010.

Κατ’ αρχήν θα ήθελα να ευχαριστήσω εκ μέρους του ΔΣ του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων την Απογευματινή και προσωπικά την κυρία Άντα Σεϊμανίδη για την πρόσκληση και τη φιλοξενία στο εξαιρετικά ενδιαφέρον Συνέδριο που διοργάνωσαν. Οι εξαγωγές και η ρευστότητα είναι δύο έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες. Χωρίς ρευστότητα δεν μπορούν να υπάρξουν στέρεες εξαγωγές και χωρίς εξαγωγική δραστηριότητα «στεγνώνει» από ρευστότητα και η εσωτερική αγορά.

Υπό το πρίσμα αυτό άμεση είναι και η σύνδεση των εξαγωγικών επιχειρήσεων με το χρηματοπιστωτικό σύστημα και ιδιαίτερα εύστοχη η σύνθεση του σημερινού πάνελ. Δε θα σας κουράσω με στατιστικά στοιχεία για το κατά πόσο η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση έπληξε τις ελληνικές εξαγωγές και τι αντίκτυπο είχαν τα πλήγματα αυτά στην ελληνική οικονομία. Ο ΠΣΕ τα έχει επισημάνει και εν πολλοίς τα είχε προβλέψει και με ακρίβεια εγκαίρως. Άλλωστε, όλοι εδώ, ομιλητές και συμμετέχοντες έχουν μία σαφή εικόνα των επιπτώσεων για τους κλάδους που εκπροσωπούν και στους οποίους δραστηριοποιούνται.

Αντίθετα, θα ήθελα να αδράξω την ευκαιρία και να αναφερθώ στην επόμενη μέρα της κρίσης, το Επόμενο Βήμα –αν θέλετε-, όπως είναι και ο τίτλος του Συνεδρίου. Η κρίση, λοιπόν, που άρχισε να εκδηλώνεται το φθινόπωρο του 2008 -αναμφισβήτητα από τις χειρότερες που έπληξαν την παγκόσμια οικονομία-, άνοιξε πληγές και στην Ελλάδα. Οι ελληνικές εξαγωγές -για παράδειγμα- υποχώρησαν κατά σχεδόν 18% σε ετήσια βάση το 2009. Παράλληλα, όμως, κατέδειξε για μία ακόμα φορά δύο ακόμα βαριά ελλείμματα που κουβαλάει η ελληνική οικονομία-πέρα από το Δημόσιο Έλλειμμα-: το Έλλειμμα Ανταγωνιστικότητας και το Έλλειμμα Εξωστρέφειας της οικονομίας.

Η κρίση αυτή κατέδειξε, δηλαδή, ότι έχει χρεοκοπήσει πριν από το Κράτος, το μοντέλο ανάπτυξης στο οποίο βασίστηκε η ελληνική οικονομία τις τελευταίες δεκαετίες. Και απαιτείται ένα νέο. Οι Έλληνες εξαγωγείς, οι επιχειρηματίες, όσοι ασχολούνται με διεθνοποιημένους τομείς της οικονομίας, όπως η ναυτιλία και ο τουρισμός, όσοι επενδύουν στο εξωτερικό, όσοι αναλαμβάνουν τεχνικά έργα, όπως και στο παρελθόν, έχουν αποδείξει ότι αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και κινητοποιούνται.

Αντίστοιχες, πρωτοβουλίες έχουν αναλάβει και ιδιωτικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας, που αντιλαμβάνονται ότι η εξωστρεφής επιχειρηματικότητα μπορεί να αποτελέσει την εμπροσθοφυλακή της ανάκαμψης και το θεμελιωτή ενός νέος αναπτυξιακού μοντέλου για την ελληνική οικονομία. Είναι μία απόδειξη ότι υγιείς δυνάμεις υπάρχουν. Έχουν όραμα. Έχουν στόχους.

Δυστυχώς, όμως, δεν επαρκούν από μόνες τους οι πρωτοβουλίες αυτές. Στην Ελλάδα των ελλειμμάτων, λείπει μία συλλογική και επιθετική Εθνική Στρατηγική Εξωστρέφειας και ένα σταθερό περιβάλλον ανάληψης επιχειρηματικής δράσης. Απαιτείται δηλαδή άμεση συνεργασία, διασύνδεση των επιχειρήσεων με το τραπεζικό σύστημα. Η λέξη κλειδί στην περίπτωση αυτή είναι: συνέργιες.

Ωστόσο, ακόμη και η ίδια η απόκτηση της πολυπόθητης ρευστότητας δεν επαρκεί. Δεν είναι πανάκεια η ρευστότητα. Χωρίς προοπτική, χωρίς βάσεις αειφόρου ανάπτυξης, είναι μισό, μετέωρο κι όχι αποφασιστικό Επόμενο Βήμα. Πρέπει να προσπεράσουμε την εποχή των μπαλωμάτων, των εφήμερων λύσεων και των πρόσκαιρων μέτρων. Χρόνος άλλος για χάσιμο δεν υπάρχει. Απαιτείται συνδυασμός της ρευστότητας της αγοράς με στοχευμένες δράσεις, με δυναμική επιχειρησιακή στρατηγική. Ο John Maynard Keynes έλεγε ότι «η σημασία του χρήματος-της ρευστότητας πηγάζει από το ότι αποτελεί το σύνδεσμο του παρόντος με το μέλλον».

Για το λόγο αυτό, ο ΠΣΕ έχει επεξεργαστεί μία σειρά από θέσεις, στο πλαίσιο της Πρότασής του για μία Εθνική Στρατηγική Εξωστρέφειας, με γνώμονα τις πραγματικές ανάγκες της αγορές, τη συνεκτικότητα με άλλες εθνικές στρατηγικές και τις δομές του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας.

Για να αναπτυχθεί, λοιπόν, το νέο μοντέλο ανάπτυξης της οικονομίας που περιέγραψα, απαιτούνται άμεσα:

• Δημιουργία Ταμείου Ανάπτυξης Εξωστρέφειας ή έστω Ένταξη δράσεων Ανάπτυξης Εξωστρέφειας, στο πλαίσιο του Ταμείου Αναχρηματοδότησης της Οικονομίας

• Νέα στόχευση χρηματοδοτήσεων προς την εξωστρεφή επιχειρηματικότητα (ΕΣΠΑ, Αναπτυξιακός Νόμος, Ψηφιακή Σύγκλιση κτλ.), προκειμένου να υποστηριχθεί η παραγωγή καινοτόμων και ποιοτικών προϊόντων και ελληνικές επενδύσεις στο εξωτερικ

• Χρηματοδότηση και συνεργασία στοχευμένων εκδηλώσεων προβολής των ελληνικών προϊόντων σε κομβικές αγορές του εξωτερικού

• Ισχυροποίηση του πλαισίου της ασφάλισης των εξαγωγικών πιστώσεων και ενός ΟΑΕΠ που να δρα στοχευμένα στον καταστατικό του ρόλο, όπως στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.

Καθίσταται, λοιπόν, σαφές ότι ο ρόλος του τραπεζικού συστήματος είναι πρωταγωνιστικός, καίριος, απαραίτητος. Συνδετικός κρίκος στο πλέγμα δράσεων της Εθνικής Στρατηγικής Εξωστρέφειας. Αυτό το πλέγμα, θα αποτελέσει το δίχτυ ασφαλείας για την ανάπτυξη της εξωστρέφειας και θα συνδέσει ακόμη περισσότερο, το χρηματοπιστωτικό σύστημα με τις ελληνικές επιχειρήσεις, προς όφελος της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης, της αειφόρου ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.

Υπάρχει η αντίληψη στην αγορά ότι «τράπεζα είναι το μέρος όπου σου δανείζουν μία ομπρέλα όταν έχει ήλιο και στην παίρνουν πίσω όταν βρέχει». Η εμπειρία –ειδικά των τελευταίων μηνών- δείχνει ότι στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα υπάρχουν οι εξαιρέσεις, υπάρχουν τα ανοιχτά εκείνα μυαλά, που αναγνωρίζουν τη δυναμική της εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας και την εμπιστεύονται. Ο ΠΣΕ με τη σειρά του, εμπιστεύεται τις τράπεζες. Μερικές φορές, ξέρετε, όπως έλεγε και ο αρχαίος φιλόσοφος Επίκουρος: «δεν είναι τόσο η βοήθεια των φίλων που μας βοηθά, όσο η εμπιστοσύνη που έχουμε στη βοήθεια τους».

Με ανάλογη εμπιστοσύνη θα θέλαμε να περιβάλλουμε και τις κινήσεις της επίσημης Πολιτείας. Αυτή άλλωστε, έχει την ευθύνη για να διαμορφώσει ένα σταθερό πλαίσιο ανταγωνισμού και ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Από αυτή, την επίσημη Πολιτεία και το τραπεζικό σύστημα, περιμένουμε εμείς το Επόμενο Βήμα. Κι εμείς, ως Εξαγωγείς, σας διαβεβαιώνουμε ότι αν πατήσουμε σε σταθερό έδαφος, μπορούμε να κινήσουμε τη Γη.